November 20, 2014
Ngai Tahu kiriata
Ngai Tahu kiriata
A tera wiki ka tiimata te kawenga o nga kiriata motuhake e paa ana ki a Ngai Tahu ki te iwi whaanui maatakitaki ai.
He whakaaturanga a te Tari Pouhere Taonga me te kohinga o nga kiriata, o nga porohanga pouaka whakaata kei te whakanui i te hiitori o Ngai Tahu mai te tau 1910 ki 2008. Ka kitea te iwi, te whenua me nga tikanga.
Ko te haerenga kiriata ki nga marae o Te Waipounamu atu i Otautahi ki Awarua koia te iingoa o te whakaaturanga me te kii he taonga nga ahua kiriata nei ka hoki nga mahara ki nga raa kua taha atu, nga rangi o mua.
Kaipuke totohu
He mea nui kia kite i te kaipuke i totohu ki te uru o te whanga o Hokianga i te tau 1902.
Ko te SS Ventnor tera i kawea atu nga kaimahi o Haina ki to ratou whenua i taua waa heoi ano kua taautu te paenga o te kaipuke e takoto ana i te takere o te moana.
Hai taa Kelvin Davis mema paaremata o te Taitokerau he kaupapa nui me te mohio na Te Raarawa me Te Roroa nga koohiwi tuupaapaku i tanu, na nga rua whakautu i tiaki.
Flavell te tupu o te Maori
Tukua te uaratanga o te Maori kia rere.
Koia te korero a Te Ururoa Flavell rangatira o te Paati Maori ki nga kaiwhakahaere pakihi o te motu kia whai hua te motu i te hononga ki nga ahuatanga Maori.
Hai taa Flavell ma te ahua o te ahurea Maori ka whakarangatira i a Aotearoa ka whakakoi i to tatou ahei ki te whakataetae mauritau i nga maakete oohanga o te ao.
Pukamata he taura here
Kei te tupu haere te mana o nga haangarau o naianei i te ao Maori.
Koia te kitenga rangahau o te waa i te Whare Waananga o Wikitoria me te whakatewhatewha i te hapuu noho rorohiko o Ngati Pukamata.
Hai taa kairangahau Pikihuia Reihana te ahua nei ka pupuri etahi Maori ki o ratou hononga a iwi ma te pukamata aa kua whakarite te maha o nga marae i nga whaarangi kia whakawhitiwhiti korero nga uri.
Kaati he nui nga korero e tuhia ai ki te pukamata mai te whakapapa ki nga korero o ia raa.
Ko te hononga nui
E ai ki nga korero a nga tuupuna he maaramatanga te pai ka puta i nga hee he whakairo i te whakaaro.
Hai taa Andrew Little rangatira hou o te roopu Reipa i hee etahi o nga paanga o tana roopu ki te Maori engari me tupu tonu te Maori me ona ahuatanga ka tika.
Hai taa Little ano mehemea ka tautokohia te Maori e kore kaahore ka whai hui te iwi whaanui.
Ki a ia he tino whakahirahira kia kaha te oohanga Maori ma reira ka rongo te Maori i nga painga.
Rangahau kaupapa
Ka whakaara ake i te tupu o etahi kairangahau Maori ma te tukuna o nga kaupapa rangahau me te puutea tautoko.
Kua tuku atu i nga karahipi rangahau a te Kaunihera Rangahau Hauora hai hoatutanga ki te tekau maa whaa o nga kairangahau Maori me etahi tohu ako.
E mea ana taua kaunihera ka nui te hiahia ki nga kairangahau Maori me te matatau o aua maatanga maatauranga ki te taautu, ki te whai rongoaa ki nga kaupapa i o ratou haapori. Rua ira rua miriona taara te rahi o te puutea ka tohaina atu.
Copyright © 2014, UMA Broadcasting Ltd: www.waateanews.com